KunststofenRubber.nl

Boek over rubber en kunststof vanaf 1820

11 mei 2016 om 15:35 uur

Frits Irrgang schreef een boek over honderdvijftig jaar rubber- en kunststofindustrie van 1820 tot 1970 en in het bijzonder ook de militaire toepassingen ervan. Van nylonkous naar opblaastank.


Irrgang werkte zijn hele leven in de kunststofindustrie en bij de overheid als kunststofexpert. Hij ging na zijn pensionering , zeventien jaar geleden, als vrijwilliger werken in de bibliotheek van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. 'Het militaire gebruik van kunststof en rubber was van invloed op het verloop van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. In de KMA-bibliotheek kreeg ik de kans onderzoek te doen naar de geschiedenis van kunststof en rubber. En ik kon daarvoor gebruikmaken van de grote hoeveelheden daar aanwezige technische literatuur. De KMA heeft de oplage van enkele honderden exemplaren betaald, ook wel een beetje als dank voor mijn jarenlange vrijwilligersarbeid.'


Generaal Rommel
Volgens Irrgang is het velen niet bekend dat de eerste rubber- en kunststofproducten werden gemaakt al in het midden van de negentiende eeuw. Vanaf 1840 werden door nijvere uitvinders ‘nieuwe materialen' ontwikkeld zoals gevulcaniseerd rubber en kunststof celluloid. 'Rubber had de volkomen nieuwe eigenschap van ‘vervormen-waarna-terugveren'. In de laatste wereldoorlog konden alleen Engelse vrachtwagen met speciale zandbanden in de Noord-Afrikaanse woestijn rijden. De Duitse vrachtauto's liepen er vast in het zand, tot frustratie van de Duitse generaal Rommel destijds', aldus Irrgang.

 

Een ander sprekend voorbeeld is het gebruik van polyamide 6.6, beter bekend als Nylon. Het materiaal werd gebruikt voor garens met grote sterkte en de eerste spectaculaire toepassing was die van dameskousen die dus nylons werden genoemd. Maar toen de VS zich ook in WO II stortten, kregen de Amerikaanse kousenfabrieken geen materiaal meer want alle nylon ging rechtstreeks naar de fabrieken voor het leger. Die maakten er vooral parachutes, tenten, autobanden en trekkabels van.


Opblaastanks
Vanaf natuurrubberen Maya-beeldjes uit de 11e eeuw via het bakeliet van de Belg Baekelan, kunstgebitten van hard rubber, bois-durci van runderbloed en de ‘officiële' start van de kunststoftechnologie in 1862 door het materiaal parkesine beschrijft Irrgang biljartballen die explosies veroorzaakten, opblaastanks die de vijand bedotten, perspex voor Spifire-cockpits en de opkomst van radar dankzij polyetheen. Het boek stopt om en nabij 1970. 'Daar is geen speciale reden voor, behalve dan dat na die periode de kunststoffen zo wijdverbreid voorkwamen dat iedere lezer toch wel met de toepassingen ervan bekend verondersteld mag worden. De dingen die de mensen niet weten, zijn van voor die tijd. En die staan in het boek.'


Nederlandse industrie
Het boek besluit met een bijlage waarin de Nederlandse rubberindustrie vanaf 1837 is beschreven, zoals de Haarlemse ‘Geoctrooieerde fabriek van veerkrachtige gom' die uiteindelijk de firma Gebr. Merens voortbracht. Daarmee zou deze firma het oudste rubberbedrijf van Nederland zijn.
Een tweede bijlage beschrijft de Nederlandse kunststofindustrie, waarvan de kammenfabriek Ten Dam / Manschot (1871) in het Achterhoekse Aalten als eerste wordt genoemd.

 

Het boek telt 136 pagina's en is rijk geïllustreerd.

Het is te koop bij de expositieruimte van de KMA in Breda en kost 5,00 euro.

Het kan ook worden toegezonden voor 7,50 euro.


Meer informatie: www.kasteelvanbreda.nl

 

 

 

 

Via Twitter volgen wij ...